Tuesday, January 3, 2012
Hpa majaw rawt malan ai
Do you like this story?
Mani mana sha American rapdaw salang kaba Jim Webb gaw Myen mung democracy ningbaw Aung San Suu Kyi hpe hkrum na ahkang lu ai hte, Aung San Suu Kyi n'ta ahkang n lu lagu shang ai majaw htawng 7 ning jahkrat hkrum ai American mungchying sha Henry Yettaw hpe dat ya ai majaw, Myen hpyen atsun ya hpe chyeju dum ai lam ni byin pru wa nga sai. N'dai mabyin gaw Mr. Jim Webb hte Myen hpyen du daju Than Shwe hkrum shaga ngut ai hpang byin pru wa ai rai nga ai.
Masa lam gaw, Myen mung a mung masa lam kaja wa ai maga de galai wa ai zawn raitim, Myen hpyen du ni shanhte a mayak manghkang langai hpe tawk lai lu hkra galaw dat ai mung masa lahkam langai sha rai nga ai. American atsuya hku n'na mung Myen mung hpe shaning 20 ning jan madang shagrit let ganawn nga ai hpe kau da let, Myen hpyen du ni hte grau ni htep ai ganawn mazum lam tam wa ai rai n'na, hting bu Miwa Gumsan mung dan a Myen mung ningtsa lam shagu hku ka-up sha wa ai hpe htingnut mat hkra galaw dat ai lahkam langai mung rai nga ai.
N'dai mabyin hta American hte Myen hpyen atsuya ni mung masa akyu pru mat ai teng tim, kaja wa Myen mung a mang hkang hpungdim dat lu na gaw myit mada shara nau n nga ai hpe mu lu ai. N'dai mabyin hta jai lang katut ai Aung San Suu Kyi hpe Mr. Jim Webb hkrum shaga ai shaloi, ganing re ai mung masa shawng lam ni hpe jahkrup hkat ai n chye lu tim, 2010 ning hta galaw na ra-lata poi hpe madi shadaw ging ai ngu Jim Webb tsun ai lam gaw, Myen hpyen du ni matu manu mana akyu kaba pru ai rai nga ai. American gaw shi a akyu hpe yu n'na tsun ai rai na sai. Myen mung nga Jinghpaw Wunpawng amyu zawn re amyu kaji ni matu gaw hpa akyu n nga ai hpe mu lu ai.
American hte Sin-na mung dan malawng gaw Myen mung a manghkang hpe Myen hte Myen n re ai amyu sha ni lapran mung masa myit hkrum ai lam n nga shi ai, n lu shi ai majaw, manghkang byin nga ai ngu n mu ai sha, Myen mung a manghkang gaw Democracy n nga ai majaw re ngu mu mada ai gaw shut kaba nan rai nga ai. Chye nga ninglen tinang mung dan akyu matu dai hku mu mada ai mung mai byin ai.
Kaja wa nga yang, Myen mung gaw English n pu na shanglawt lu ai 1947 ning kawn shaning 10 ning jan democracy lai len hte uphkang wa ai democracy mung dan langai rai wa sai. Ya dai ni Myen mung democracy mung dan n byin wa ai sha n nga, laja lana ladat hte mung dan hpe up-hkang ra nga ai gaw, uphkang ai Myen ni n ra sharawng ai majaw, Myen n re ai amyu sha ni hpe ahkaw ahkang n kam jaw, mayam yam sha na masing a majaw sha rai nga ai. Shaning 60 ning laman Myen mung gaw mungkan hta matsan dik ai mungdan byin wa ai hte, dinghku n ru, n ra re manghkang law dik ai mung dan byin wa ai gaw uphkang ai Myen ni a lit gaw malawng rai nga sai.
Munghpawng Myen mung ngu ai byin tai wa ai ngu ai mung, Myen n re ai amyu sha ni, grau n'na anhte Jinghpaw Wunpawng amyu sha ni ningshawng let shakut shaja n'na, Myen hte rau sha English kawn shanglawt la na ngu ai majaw sha byin pru wa nga ai. Dai n'rai yang ya dai ni na Munghpawm Myen mung ngu nga na n rai nga ai. Anhte amyu sha ni mung Myen a n pu kaw roi rip ai n hkrum sha na sai.
Gara hku myi raitim, moi na anhte a Jiwa ni shakut wa ai majaw Jinghpaw mungdaw ngu ai sha gaw masat la lu ga ai. Raitim, Myen ni a grit nem ai mung masa lai ladat ni a majaw, Jinghpaw shanglawt mung dan gaw de na matu 1949 ning hta Du kaba Lahpai Naw Seng hku n'na Pawngyawng National Defense Force hpaw n'na Myen atsuya hpe gasat wa sai. De hpang 1961 ning hta Du kaba Lahtaw Zau Seng woi awn let Wunpanwg Mungdan Shanlawt Hpyen Dap (KIA) hpe hpaw let mung dan shanlawt lu na matu shakut sa wa sai.
Masa lam amyu myu a majaw, 1980 ning hta Ningbaw kaba Maran Brang Seng woi awn let Wunpawng Mungdan Shanglawt Hpung a mung masa pandung hpe awm dawm shanglawt lam kawn shayawm let, Myen Munghpawm kata kaw nga let tinang a gam maka hpe tinang gaw gap la ai (Self-determination) lu hkra dai ten na Ne Win atsuya hte jahkrup wa sai. Bungli n byin ai majaw rawtmalan bai matut sai.
De hpang 1994 ning hta ya na Myen hpyen atsuya hte gap hkat jahkring lam lu n'na, mung masa manghkang hpe saboi n'tsa kaw bawng ban jahkrup na hku shaning 15 ning jan shakut wa sai. Myen ni maga na gara hku mung bawng ban na matu n hkap la ai sha n nga, ya ten hta KIA hpe pyi dawm kau shangun wa nga ai. Myen a ninggawn masing gaw, dai ni na Myen mung ngu ai hta Myen n re ai amyu sha ni yawng hpe Myen ni prat dingsa up sha lu na matu laja lana ladat hte galaw nga ai hpe mu chye ra nga ga ai.
"If our freedom is withheld from us, we are prepared to fight for it," ngu Myen hpe nachying kam ai ngu ai Sama Duwa Sinwa Naw pyi dai ten hta English ni hpe tinang a lawt lu lam matu ra wa yang gasat ra ai ngu tsun wa sai. Dai hte maren dai ni ten hta gaw, anhte amyu sha ni a lawt lu lam hpe pat shing dang nga ai Myen hpe tai hpyen hku tawn let ladat amyu myu hku matut n'na gasat ra ai gaw teng sha rai nga ai.
Laiwa sai shata hta sha, Wunpawng amyu sha yawng a malai KIO hku n'na KIA hpe Kachin Regional Guard Force (KRGF) ngu tara shang galai shai na hte, 2010 ning ra lata poi ngut ai hpang Jinghpaw mung daw atsuya uphkang shara ni hta KIO magam gun ni hpe dingtawk shara jaw na matu tang shawn da sai hpe chye lu ai. N'dai masing gaw kaja dik ai n raitim, mayak manghkang kata na akyu pru hkra shakut ai lam langai rai na sai.
Mung masa hta hpang hkrat ai ngu n nga ai zaw, tinang maga na lata lawan na mung grai ahkyak nga ai. "Myen mung a gam maka gaw anhte Wunpawng sha ni n woi hparan yang n mai ai hpe matsing da mu", ngu Ningbaw kaba Brang Seng a numhtet ga zawn, ya dai ni anhte Wunpawng sha ni ning shawn let Myen hte rau rai na i? kaga garan n'na nga na i? ngu ai hpe daw dan na ten bai du wa sai ngu maram lu ga ai. Garan na nga ga nga ai hpe n hkraw, rau nga ga ngu ai mung roi mayu re ai Myen hte gaw aten galu wa yang gaw grau yak wa na masa nga ai majaw, tinang lawt lu lam lu hkra ahkyak ai lama mi galaw daw dan na ten du sai.
"Anhte bum nga masha ni a ahkaw ahkang gaw tinang nan ti nang a kam maka hpe gaw gap la ra ai. Kadai hpe n mai kam ai," ngu ai Ningbaw kaba Brang Seng tsun da ai gaw dai ni anhte Wunpawng sha ni tut jai lang akyu jashawng ra saga ai. Mungkan mung masa lam amyu myu hte maigan mung dan kaba ni shada mahkyen hkyen hkat ai lapran hta zai ladat hkrak hte Myen mung a mang hkang ni hpe tinang a matu akyu pru hkra jai lang ra saga ai.
TKP
This post was written by: Franklin Manuel
Franklin Manuel is a professional blogger, web designer and front end web developer. Follow him on Twitter
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
0 Responses to “Hpa majaw rawt malan ai”
Post a Comment